تداوم تصویرسازی از یک امر در محور عمودی قصاید خاقانی

خاقانی از سرآمد شاعران پارسی گو است . او شاعری صاحب سبک است . خلق تصاویر بدیع، شگرف و معما گونه آن هم در روزگاری که کوشش شاعران، بیشتر در تقلید، تلفیق و تکرار مضامین و تصاویر پیشینیان خلاصه می شود جایگاه برتر شعر او را بیشتر و بهتر روشن می سازد . یکی از ویژگی های سبک شخصی خاقانی تداوم تصویرسازی از یک امر در محور عمودی قصاید اوست که ناشی از دو دلیل عمده است : الف) وابستگی عاطفی/ اندیشگی شاعر به تصویر ب) اظهار فضل و قدرت شاعری مبنی بر ساختن تصاویر متنوع و متداوم از چیز یا یک واژه. تداوم تصویرسازی در اشعار خاقانی دارای سه گونه متفاوت است که عبارتند از : 1- تداوم تصویرسازی در ابیات به صورت پیوسته و بی فاصله که حداقل در سه بیت و آن هم اغلب بر پایه شگرد جایگزینی و اصل تداعی مشابهت شکل می گیرد. 2- تداوم تصویرسازی با یک یا دو بیت فاصله که در این نوع، جز یک یا دو بیت دیگر ابیات دارای تداوم تصویرسازی هستند و این یک یا دو بیت بر پایه ی شگرد همنشینی و اصل مجاورت دارای ارتباط ضمنی با دیگر ابیات هستند اگرچه تداوم تصویرسازی در آن ها جریان ندارد. 3 – تداوم تصویرسازی با یک یا دو بیت فاصله به صورت منقطع که در این نوع، نه تنها در این یک یا دو بیت، تداوم تصویرسازی وجود نداشته بلکه آن رابطه ضمنی برآمده از اصل همنشینی و مجاورت هم با دیگر ابیات وجود ندارد. تداوم تصویر سازی در حدود یک سوم از ابیات قصاید خاقانی وجود دارد و عدم توجه به آن، نادیده گرفتن بخش قابل توجهی از معنا و مضمون و انسجام متنی شعر اوست؛ نکته ای که متأسفانه در اکثر شروحی که بر قصاید خاقانی نوشته شده است دیده می شود. این پژوهش در سه گفتار تنظیم شده است. گفتار اول به سبک آذربایجانی و سبک شخصی خاقانی، گفتار دوم به تصویرپردازیِ او و گفتار سوم به تداوم تصویرسازی و انواع آن می¬پردازد.